کد مطلب:18980 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

ديدگاه روايات درباره رؤيت خداوند چيست؟

درباره رؤيت خداوند رواياتي در نهج البلاغه و ساير منابع مربوط به اهل بيت (ع) رسيده كه با صراحت رؤيت با چشم ظاهر را نفي ميكند، و رؤيت با چشم دل را به جاي آن قرار ميدهد، به عنوان نمونه چند روايت را يادآور ميشويم



1 ـ در روايت معروفي كه در «نهج البلاغه» آمده است ميخوانيم يكي از ياران سخنور علي (ع) بنام «ذِعْلَب يَماني» از امام پرسيد «هَلْ رَأَيْتَ رَبَّكَ يا اَميرَالْمُؤْمِنين»؟ [آيا هرگز پروردگارت را ديدهاي اي اميرمؤمنان]!



امام (ع) در پاسخ فرمود «اَفَأَعْبُدُ ما لا أَرَي»؟ [آيا كسي را كه نميبينم پرستش كنم]؟!



پرسيد «وَ كَيْفَ تَراهُ»؟ [چگونه او را ميبيني]؟



فرمود «لا تُدْرِكُهُ الْعُيُوْنُ بِمُشاهَدَةِ الْعَيانِ وَلكِنْ تُدْرِكُهُ الْقُلُوْبُ بِحَقائِقِ الْأيْمانِ» [چشمهاي ظاهري هرگز او را نميبيند، اما قلبها با حقيقت ايمان وي را درك ميكند»! («نهج البلاغه» خطبه 179.)



2 ـ در روايتي آمده است كه يكي از ياران امام باقر (ع) به نام ابوهاشم جعفري از تفسير آيه «لا تُدْرِكُهُ الْأَبْصارُ وَ هُوَ يُدْرِكُ الْاَبْصارَ» سؤال كرد امام (ع) در پاسخ فرمود



«اَوْهامُ الْقُلُوبِ اَدَقُّ مِنْ اَبْصارِ الْعُيُوْنِ، اَنْتَ قَدْ تَدْرُكُ بِوَهْمِكَ اَلسِّنْدَ وَ الْهِنْدَ وَ الْبُلْدانَ الَّتي لَمْ تَدْخُلْها، وَ لا تَدْرُكْها بِبَصِركَ، وَ اَوْهامُ الْقُلُوبِ لا تَدْرُكُهُ، فَكَيْفَ اَبّصارُ الْعُيُوْنِ»؟! [تصورات قلبي از مشاهده چشمها تواناتر و دقيقتر است، چرا كه با قلب و نيروهاي خيال سرزمين سند و هند و شهرهائي را كه هرگز در آن وارد نشدهاي ميتواني ادارك كني، در حالي كه هرگز آنها را با چشم نديدهاي، اما خداوند هرگز با تصورات قلبي و نيروي خيال نيز درك نميشود، پس چگونه چشمها ميتواند او را ببيند؟! («اصول كافي» جلد 1 صفحه 99 حديث 11 باب في ابطال الرؤيه)



3 ـ در حديث ديگري ميخوانيم كه يكي از خوارج از امام باقر (ع) پرسيد «اَيَّ شَيءٍ تَعْبُدُ»؟ [چه چيزي را ميپرستي]؟



امام (ع) فرمود «اَللهَ تَعالَي».



عرض كرد «رَأَيْتَهُ»؟ [شما هرگز او را ديدهايد]؟!



فرمود «بَلْ لَمْ تَرَهُ الْعُيُوْنُ بِمُشاهَدَةِ الْأَبْصارِ وَلكِنْ رَأَتْهُ الْقُلُوْبُ بِحَقائِقِ الْاِيْمانِ، لا يُعْرَفُ بِالْقِياسِ، وَ لا يُدْرَكُ بِالْحَواسِّ، وَ لا يَشْبَهُ بِالنّاسِ، مَوّصُوّفٌ بِالْآياتِ، مَعْرُوفٌ بِالْعَلاماتِ لا يَجُوْزُ في حُكْمِهِ، ذلِكَ اللهُ لا اِله اِلاّ هُوَ» [هرگز چشمها با مشاهده ظاهري او را نديده، ولي دلها با حقيقت ايمان او را تماشا كرده است، او هرگز با قياس به موجودات ديگر شناخته نميشود، با حواس درك نميگردد، و هيچ شباهتي به انسانها ندارد، او فقط با نشانههايش توصيف ميگردد، و با علاماتش شناخته ميشود، و هرگز در داوري و حكومت خود ستم نميكند، اين است خداوندي كه هيچ معبودي جز او نيست»



مرد خارجي هنگامي كه اين سخنان را شنيد از خدمتش بيرون آمد در حالي كه ميگفت [خداوند ميداند رسالت و امامتش را در كجا قرار دهد «اَللهُ اَعْلَمُ حَيْثُ يَجْعَلُ رِسالَتَهُ» (اصول كافي 1/ 99).

---

پيام قرآن ج 4


حضرت آيت الله مكارم شيرازي و ساير همكاران